Vấn đề mất cân bằng giới tính ở trẻ sơ sinh đang được cảnh báo là một trong những thách thức rất lớn đối với công tác Dân số - KHHGDD trong giai đoạn hiện nay. Những năm gần đây tỷ số giới tính khi sinh ở nước ta liên tục tăng và ngày càng thể hiện rõ với 106,2 bé trai/100 bé gái năm thì đến năm 2011, tỷ lệ bé trai đã tăng lên 118 bé trai/ 100 bé gái. 44/63 tỉnh, thành trong cả nước có tỷ lệ bé trai khi sinh vượt mức 112. Tỉnh Ninh Bình cũng là một trong những địa phương có sự chệch lệch về giới tính khi sinh đang ở mức báo động với116 bé trai/100 bé gái.

Chất lượng dân số tại tỉnh Ninh Bình những năm gần đây đã được nâng lên đáng kể với tổng tỷ xuất giảm sinh giảm còn 1,93%, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm từ 14,25% năm 2005 xuống còn 12.67% năm 2010. Nhưng thực trạng mất cân bằng giới tính khi sinh cũng đang là một thách thức lớn đối với công tác DS-KHHGĐ. Tính đến 6 tháng đầu năm 2011 tỷ lệ chênh lệch về giới là 116 bé trai/100 bé gái. Nguyên nhân của tình trạng mất cân bằng giới tính của cả nước nói chung và tại Ninh Bình nói riêng là do trong xã hội vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ, muốn có con trai để nối dõi tông đường. Đồng thời, do áp lực giảm sinh mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1-2 con và khi đời sống nâng cao, các cặp vợ chồng càng cân nhắc hơn đến việc lựa chọn giới tính khi sinh con. Hơn nữa, chế độ an sinh xã hội chưa đảm bảo, chính sách ưu tiên đối với nữ giới chưa được thỏa đáng điều đó lý giải vì sao không ít gia đình đã tìm mọi cách để có con như ý muốn thông qua việc thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, siêu âm xác định giới tính và nạo phá thai khi thai nhi có giới tính không như mong muốn…Tình trạng mất cân bằng giới tính ngày càng tăng với tốc độ nhanh như hiện nay sẽ có những tác động về nhiều mặt đến kinh tế - xã hội: nam giới sẽ khó lập gia đình, nhiều tệ nạn xã hội phát sinh như: lạm dụng tình dục, buôn bán phụ nữ, trẻ em gái..; tình trạng khan hiếm phụ nữ sẽ cản trở việc nâng cao địa vị của họ trong xã hội...

Nằm trong Dự án “nâng cao chất lượng giống nòi” Đề án Can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh đang được tại Ninh Bình đang được triển khai mạnh mẽ.  Để đảm bảo sự phát triển bền vững theo quy luật tự nhiên, từng bước khống chế và giảm tốc độ gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh ngành Y tế Ninh Bình đã tăng cường tuyên truyền, giáo dục chính sách pháp luật về dân số nâng cao nhận thức của người dân về giới, về bình đẳng giới và hậu quả của mất cân bằng giới tính cho người dân; lồng ghép với các đợt chiến dịch truyền thông dân số cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản tại các địa phương; tuyên truyền, tư vấn để người dân tự giác chấp nhận quy mô gia đình nhỏ “dù gái hay trai chỉ hai là đủ”. Đề án đã và đang triển khai đến 100% các xã/phường/thị trấn trên toàn tỉnh. Trong năm, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã tổ chức nhiều lớp tập huấn “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh” cho hơn 308 học viên là cán bộ y tế; chuyên trách dân số; cán bộ tư pháp; chủ tịch Hội phụ nữ các xã/phường/thị trấn của các huyện/thị xã/ thành phố trên địa bàn toàn tỉnh. Nội dung được đề cập tới như: Giới tính; Vai trò giới trong cuộc sống, bất bình đẳng giới, bạo lực giới trong sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục. Đào tạo được hơn  70 giáo dục viên trở thành giáo dục viên để tuyên truyền vận động đến từng hộ gia đình. Từ những kiến thức và kỹ năng cơ bản về công tác dân số các cán bộ này sẽ là đội ngũ nòng cốt tham gia để có thể tuyên truyền, tư vấn vận động về đề án “Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh” tại cộng đồng. Đồng thời, tổ chức được hàng trăm buổi nói chuyện chuyên đề, cung cấp kiến thức về giới tính khi sinh cho hơn 1500 đối tượng là những cặp nam/ nữ chuẩn bị kết hôn, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, đặc biệt là các cặp vợ chồng có 2 con là gái. Thực thi và hoàn thiện hệ thống pháp luật về các nội dung liên quan đến giới tính khi sinh. Khuyến khích, hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái trong học tập, chăm sóc sức khoẻ sinh sản, phát triển sản xuất, nâng cao vai trò, trách nhiệm chính trị của Đảng ủy, UBND các cấp. Phấn đấu đến năm 2015, 80% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ có hiểu biết về hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, lựa chọn giới tính khi sinh là bất hợp pháp, 100% cán bộ cung cấp dịch vụ siêu âm nạo phá thai, xét nghiệm có hiểu biết các quy định nghiêm cấm về lực chọn giới tính thai nhi khi tham gia cung cấp dịch vụ.

Thời gian tới công tác DS-KHHGĐ ở tỉnh ta tiếp tục cần được sự quan tâm của toàn xã hội, đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của mỗi người “Dù gái hay trai, chỉ hai là đủ”; tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những hành vi liên quan đến xác định giới tính thai nhi. Những kết quả toàn tỉnh đã đạt được trong thời gian qua về bình đẳng giới, giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên, tăng tỷ lệ áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, giảm tỷ lệ sinh con thứ ba… sẽ không mang lại ý nghĩa trọn vẹn, nếu không giảm được sự mất cân bằng giới tính khi sinh...

 

 

 

 

 

Tác giả: Lê Lành