Ngăn chặn kịp thời dịch sởi, rubella

Ảnh minh họa.

Sởi và rubella là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với trẻ em. Trong những năm qua, bệnh sởi tại Việt Nam đã được khống chế cơ bản nhờ triển khai tiêm chủng vắc-xin sởi cho trẻ em trong chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR). Tuy nhiên, trong các năm gần đây vẫn tiếp tục ghi nhận tình trạng vi-rút sởi lưu hành, chủ yếu tập trung ở trẻ em và lứa tuổi thanh niên chưa được tiêm chủng hoặc chưa được tiêm đủ hai mũi vắc-xin sởi. Nhất là nửa đầu năm 2014, dịch sởi quay trở lại làm hơn mười nghìn trẻ mắc bệnh. Bên cạnh đó, kể từ khi bệnh rubella được đưa vào giám sát, liên tục trong nhiều năm dịch rubella xuất hiện tại các địa phương với hàng nghìn đến hàng chục nghìn ca mắc, tập trung ở trẻ em và phụ nữ tuổi sinh đẻ. Với các trẻ được sinh ra từ bà mẹ bị nhiễm rubella trong quá trình mang thai thường bị hội chứng rubella bẩm sinh với các dị tật nguy hiểm như: điếc bẩm sinh, tim bẩm sinh, đục thủy tinh thể bẩm sinh, chậm phát triển tâm thần và vận động, bệnh xương thủy tinh… Tuy nhiên trước năm 2014, vắc-xin này chưa được đưa vào chương trình TCMR.

Trước diễn biến phức tạp của sởi và rubella, được sự hỗ trợ của liên minh toàn cầu về vắc-xin và tiêm chủng (GAVI) ngành y tế đã triển khai chiến dịch trên quy mô toàn quốc thực hiện tiêm miễn phí vắc-xin sởi - rubella cho tất cả số trẻ từ 1 đến 14 tuổi. TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Vệ sinh dịch tễ T.Ư, Trưởng văn phòng TCMR Quốc gia cho biết: Để thực hiện thành công chiến dịch, công tác chuẩn bị rất kỹ càng, Bộ Y tế, Dự án TCMR cùng các Viện Vệ sinh Dịch tễ, Pa-xtơ chủ động thực hiện trước cả năm. Ban chỉ đạo chiến dịch được thành lập từ quy mô quốc gia xuống tất cả các cấp với sự tham gia của các bộ, ban, ngành liên quan. Tổng số có 325.886 lượt cán bộ y tế và 645.076 lượt cán bộ từ ban, ngành và chính quyền các cấp và người tình nguyện tham gia chiến dịch.

Việc điều tra, lập danh sách đối tượng được thực hiện chặt chẽ từ trường học đến tại cộng đồng, rà soát tất cả các hộ gia đình có trẻ trong diện tiêm chủng chiến dịch, nhất là tại các vùng biên giới, hải đảo, vùng giáp ranh, vùng di biến động dân cư. Tại các tuyến được bổ sung: 16.000 chiếc phích đựng vắc-xin, 16.840 chiếc nhiệt kế, 420 tủ lạnh, 120 tủ đá, 840 thiết bị theo dõi nhiệt độ tự động. Chương trình TCMR quốc gia tiếp nhận 27.052.100 liều vắc-xin sởi - rubella, 25.220.000 chiếc bơm kim tiêm tự khóa 0,5ml; 2.976.000 chiếc bơm kim tiêm sử dụng một lần 5ml và 310.150 chiếc hộp an toàn để cấp phát đủ cho các địa phương, các điểm tiêm chủng.

Để phù hợp với khả năng và bảo đảm đạt mục tiêu, chiến dịch không thực hiện đồng loạt cho toàn bộ trẻ em từ 1 đến 14 tuổi, mà triển khai thành ba đợt: cho trẻ từ 1 đến 5 tuổi; cho trẻ từ 6 đến 10 tuổi; cho trẻ từ 11 đến 14 tuổi. Riêng khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biệt lập, do đặc thù về địa lý, điều kiện đi lại khó khăn cho nên các địa phương triển khai theo phương thức tiêm chủng đồng loạt cho trẻ 1 đến 14 tuổi và phân chia đợt chiến dịch theo địa bàn (cụm xã, cụm huyện).

Bằng sự vào cuộc của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương, đến hết tháng 6- 2015, chiến dịch trên phạm vi toàn quốc đã hoàn thành. Tổng số có 19.735.753 trẻ trong tổng số 20.095.947 trẻ từ 1 đến 14 tuổi được tiêm vắc-xin sởi -rubella, đạt tỷ lệ 98,2%. Chỉ còn 23 xã trong cả nước chưa đạt mục tiêu tiêm cho hơn 95% số trẻ trong độ tuổi sẽ tiếp tục được tiêm vét để đạt chỉ tiêu đề ra. Đáng chú ý, việc triển khai chiến dịch trên quy mô toàn quốc và công tác bảo đảm an toàn tiêm chủng luôn được ưu tiên đặc biệt. Một số phản ứng sau tiêm chủng đã được các chuyên gia dịch tễ và nhi khoa phân tích, đánh giá và xử trí kịp thời, không để xảy ra các rủi ro đáng tiếc.

Thành công của chiến dịch đã góp phần ngăn chặn kịp thời dịch sởi khi năm 2014 có hơn 15 nghìn ca mắc thì trong bảy tháng đầu năm 2015 chỉ còn 80 ca. Từ tháng 5-2015, vắc-xin sởi - rubella đã được đưa vào tiêm chủng thường xuyên trong TCMR miễn phí cho trẻ 18 tháng tuổi.