Tham gia BHYT để giảm áp lực khám chữa bệnh

Áp lực cho người chưa tham gia BHYT

Theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT của Bộ Y tế, từ ngày 1-6-2017, các cơ sở y tế công lập sẽ chính thức áp dụng giá viện phí mới cho hơn 1.900 dịch vụ y tế đối với nhóm đối tượng không có thẻ BHYT, và một số dịch vụ khám chữa bệnh (KCB) không thuộc phạm vi thanh toán của Quỹ BHYT. Với việc kết cấu thêm chi phí tiền lương, phụ cấp đặc thù của nhân viên y tế vào giá dịch vụ y tế, đồng thời điều chỉnh chi phí ba yếu tố trực tiếp, nhiều dịch vụ y tế có mức tăng gấp hai đến ba lần so với giá cũ và sẽ do người bệnh trả hoàn toàn. Có ba nhóm dịch vụ dành cho người chưa có thẻ BHYT được điều chỉnh khung giá tối đa, gồm: giá dịch vụ khám bệnh, kiểm tra sức khỏe; giá dịch vụ ngày giường điều trị; giá dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm dành cho các hạng bệnh viện (BV). Trong số này, hai nhóm dịch vụ khám bệnh và dịch vụ ngày giường điều trị đều có mức tăng giá rất mạnh, cao gấp hai đến bốn lần so với giá hiện tại. Cụ thể, tiền khám bệnh đã tăng gấp bốn lần ở phòng khám đa khoa khu vực, trạm y tế xã; tăng hai lần ở BV hạng 1 và hạng 2. Theo quy định mới, tiền khám tối đa ở BV hạng đặc biệt và BV hạng 1 là 39.000 đồng/lượt; hạng 2 là 35.000 đồng/lượt; hạng 3 là 31.000 đồng/lượt và BV hạng 4/PKÐK khu vực, trạm y tế xã là 29.000 đồng/lượt. Tương tự, giá tối đa dịch vụ ngày điều trị hồi sức tích cực tại BV hạng đặc biệt cũng tăng gấp hai lần lên 677.100 đồng; BV hạng 1 là 632.200 đồng; BV hạng 2 là 568.900 đồng. Ðối với ngày giường bệnh hồi sức cấp cứu, chống độc, các mức tương ứng là: 362.800 đồng/ngày, 335.900 đồng/ngày, 279.100 đồng/ngày; tại BV hạng 3 là 245.700 đồng/ngày và BV hạng 4 là 226.000 đồng/ngày...

Mức tăng này sẽ khiến cho chi phí mà người bệnh phải chi trả tương đối cao khi phải điều trị nội trú, dài ngày. Tuy nhiên, tác động mạnh nhất đến người bệnh chưa có thẻ BHYT là nhóm giá dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm dành cho các hạng BV bất kể người bệnh điều trị ngoại trú hay nội trú, điều trị ít ngày hay dài ngày. Số tiền tuyệt đối của nhiều dịch vụ lên tới hàng trăm nghìn, thậm chí đến cả triệu đồng cho một lần chỉ định, do đơn giá dịch vụ kỹ thuật vốn đã có kết cấu chi phí cao. Như, chụp X quang động mạch vành hoặc thông tim, chụp buồng tim dưới DSA tăng từ 5,1 triệu đồng lên gần 5,8 triệu đồng; chụp và can thiệp tim mạch dưới DSA từ 6 triệu lên gần 6,7 triệu đồng; nội soi ổ bụng từ 575.000 đồng tăng lên 793.000 đồng, nội soi thực quản-dạ dày-tá tràng có sinh thiết tăng từ 220.000 đồng lên 385.000 đồng...

Theo Thông tư 02, chỉ có nhóm giá khám bệnh, ngày giường điều trị là khác nhau theo hạng BV, còn lại các dịch vụ kỹ thuật, xét nghiệm đều thực hiện thống nhất một mức giá tại tất cả các BV trên toàn quốc. Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC, quy định thống nhất giá dịch vụ KCB BHYT giữa các BV cùng hạng trên toàn quốc cũng đang thực hiện theo nguyên tắc này.

Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam) Lê Văn Phúc cho biết, điều khác nhau cơ bản giữa người có thẻ BHYT và không có thẻ BHYT là bệnh nhân BHYT đã được quỹ BHYT chi trả từ 80 đến 100% chi phí, tùy theo từng đối tượng thụ hưởng. Còn bệnh nhân khám dịch vụ sẽ phải chi trả toàn bộ chi phí KCB. Như vậy khoản tiền người KCB không có BHYT phải trả thêm so với mức giá hiện hành sẽ là con số không nhỏ. Những bệnh nhân cần sử dụng các dịch vụ kỹ thuật cao, thì mức chi 100% từ tiền túi rất lớn, thí dụ như chụp PET/CT chi phí tối đa lên tới hơn 20 triệu đồng;

chi phí PET/CT mô phỏng xạ trị gần 21 triệu đồng...

Công bằng trong giá dịch vụ y tế

Thực tế, lộ trình tăng giá này đã có độ "trễ" rất nhiều theo Luật BHYT, bởi sau một năm giá dịch vụ y tế dành cho khoảng gần 20% dân số chưa có thẻ BHYT này mới đuổi kịp giá của những người đang KCB BHYT. Hiện nay, người chưa tham gia BHYT khi đi KCB vẫn đang trả mức giá thấp hơn nhóm dân số có thẻ BHYT, bởi giá dịch vụ y tế dành cho người chưa có thẻ BHYT chỉ mới kết cấu ba yếu tố chi phí trực tiếp: Chi phí thuốc, dịch truyền, hóa chất, vật tư tiêu hao, vật tư thay thế phục vụ KCB; chi phí về điện, nước, nhiên liệu, xử lý chất thải, bảo vệ môi trường; chi phí duy tu, bảo dưỡng thiết bị, mua thay thế công cụ, dụng cụ. Chưa kể, giá các dịch vụ y tế này vẫn đang được quy định tại các Thông tư có mức giá khá "lạc hậu" so với thời giá hiện nay như Thông tư liên tịch số 03/2006/TTLT-BYT-BTC-BLÐTB&XH ban hành từ năm 2006, Thông tư liên tịch số 04/2012/TTLT-BYT-BTC năm 2012. Trong khi đó, năm 2016, quỹ BHYT đã chi trả phần lớn chi phí thay cho những người KCB BHYT mức giá dịch vụ y tế kết cấu cả tiền lương, phụ cấp theo Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC, quy định thống nhất giá dịch vụ KCB BHYT giữa các BV cùng hạng trên toàn quốc.

Giải thích việc tại sao lại có độ trễ về thời gian cho nhóm đối tượng chưa tham gia BHYT, Phó trưởng ban Lê Văn Phúc cho biết, đó là vì Chính phủ muốn tạo thời gian chuyển tiếp cần thiết cho những người chưa tham gia BHYT thực hiện trách nhiệm của mình trong chủ trương BHYT toàn dân. Giá dịch vụ y tế hiện nay dù được điều chỉnh thì cũng mới kết cấu bốn trong số bảy yếu tố chi phí. Lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế vẫn đang được thực hiện, giá dịch vụ y tế sẽ còn tiếp tục tăng theo lộ trình. Song song với việc thay đổi cơ chế tài chính y tế, Chính phủ sẽ chuyển sang đầu tư trực tiếp cho người dân thông qua hỗ trợ tham gia BHYT thay vì rót ngân sách vào các BV. Ðể bảo đảm quyền lợi về tài chính của mình trong chăm sóc sức khỏe, người dân cần và nên tham gia BHYT.

Việc tăng giá theo Thông tư 02 sẽ tạo sự công bằng hơn trong thực hiện chính sách chung khi giá dịch vụ y tế cung cấp cho cả người có thẻ BHYT và không có thẻ BHYT tương đương nhau. Việc tăng giá chắc chắn sẽ tác động đến ý thức tham gia BHYT của người dân, càng rõ hơn tầm quan trọng và ý nghĩa của BHYT. Hiện nay, tỷ lệ tham gia BHYT đạt 81% dân số, gần 20% dân số còn lại chưa tham gia BHYT, phần lớn là những người có mức sống trung bình trở lên, cho nên việc điều chỉnh sẽ giúp người dân thấy lợi ích của BHYT để tham gia.

Theo thống kê của BHXH các tỉnh, thành phố, hiện nay tỷ lệ người có thẻ BHYT đi KCB tại cơ sở y tế tuyến xã, tuyến huyện chiếm tới 95%. Ðiều đó có nghĩa là kể cả với mức giá cũ, nhóm người không có thẻ BHYT cũng chủ yếu đi KCB tại các BV tuyến tỉnh trở lên, trong trường hợp có nhu cầu KCB thật sự. Có thể thấy, hiện nay, chế tài về giá vẫn chưa đủ mạnh để tạo bước "đột biến" trong tỷ lệ tham gia BHYT, mà phải có những giải pháp khác như tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT, hỗ trợ người dân mua BHYT, nâng cao chất lượng KCB, cung cấp dịch vụ y tế…

Nhandan