Trong nhịp sống gấp gáp của xã hội hôm nay, đôi mắt – “cửa sổ tâm hồn” - lại đang phải đối mặt với một căn bệnh tưởng chừng đơn giản nhưng lại dai dẳng và khó chịu: khô mắt. Đây không chỉ là tình trạng gây phiền toái trong sinh hoạt thường ngày, mà nếu để kéo dài, bệnh có thể để lại nhiều hậu quả đáng tiếc cho thị lực.
Khi đôi mắt “khát nước”
Khô mắt là hiện tượng bề mặt nhãn cầu không còn đủ ẩm để duy trì lớp phim nước mắt ổn định. Người bệnh thường mô tả cảm giác như có “cát” trong mắt, rát bỏng, mỏi và dễ chói trước ánh sáng. Lâu dần, mắt có thể đỏ, viêm, thậm chí xuất hiện những tổn thương nhỏ trên giác mạc.
Điều đáng nói, khô mắt không còn là vấn đề cá biệt. Nó đang trở thành một căn bệnh của thời đại công nghệ, khi con người ngày càng phụ thuộc vào màn hình máy tính, điện thoại, máy tính bảng.
Nguyên nhân: không chỉ do thời tiết
Có nhiều lý do khiến đôi mắt bị khô.
Sự lão hóa: Tuổi tác làm tuyến lệ giảm tiết dịch, khiến mắt ngày càng “khát nước”.
Thay đổi nội tiết: Phụ nữ sau sinh, mãn kinh hay khi dùng thuốc tránh thai thường dễ bị khô mắt hơn.
Bệnh lý toàn thân: Đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp hay hội chứng Sjögren có thể làm tuyến lệ bị tổn thương, gián tiếp gây khô mắt.
Tác dụng phụ của thuốc: Thuốc kháng histamine, thuốc chống trầm cảm hay một số thuốc huyết áp có thể làm giảm tiết nước mắt.
Môi trường và thói quen sống: Khói bụi, điều hòa, gió mạnh, hoặc đơn giản là việc chớp mắt ít khi nhìn màn hình quá lâu – tất cả đều khiến phim nước mắt bay hơi nhanh.
Rõ ràng, khô mắt không đơn thuần do một yếu tố mà là sự cộng hưởng của nhiều nguyên nhân.
Triệu chứng: khi đôi mắt “lên tiếng”
- Khô mắt thường đến âm thầm nhưng lại dai dẳng:
- Cảm giác xốn xang, như có dị vật trong mắt
- Đau rát, đỏ mắt, nhìn mờ thoáng qua
- Chói mắt, khó chịu khi đi ngoài nắng hoặc ngồi điều hòa lâu
- Đôi khi mắt lại chảy nước nhiều - phản xạ tự nhiên khi bề mặt mắt quá khô
- Nếu chủ quan bỏ qua, tình trạng này có thể gây viêm giác mạc, trầy xước bề mặt nhãn cầu, thậm chí suy giảm thị lực lâu dài.
- Xử trí và phòng ngừa: đôi mắt cần được “tưới mát”
- May mắn thay, khô mắt hoàn toàn có thể kiểm soát bằng những biện pháp đơn giản nhưng kiên trì:
- Nước mắt nhân tạo - người bạn đồng hành quen thuộc, giúp bổ sung độ ẩm tức thời. Nên chọn loại không chất bảo quản nếu phải dùng nhiều lần trong ngày.
- Bảo vệ phim nước mắt tự nhiên - chườm ấm, massage mí mắt để tuyến nhờn hoạt động tốt hơn; trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể chỉ định nút ống lệ để giữ nước mắt lâu hơn trên bề mặt nhãn cầu.
- Điều chỉnh thói quen sống - giảm thời gian nhìn màn hình, nhớ chớp mắt thường xuyên, uống đủ nước, ngủ đủ giấc, bổ sung dinh dưỡng giàu omega-3 và beta-caroten cho mắt.
- Môi trường trong lành - tránh khói bụi, khói thuốc lá, sử dụng máy tạo ẩm khi ở phòng điều hòa, đeo kính râm khi đi ngoài trời nắng gắt.
Khô mắt không nguy hiểm tức thì nhưng lại ảnh hưởng âm thầm và lâu dài đến thị lực và chất lượng sống. Trong xã hội hiện đại, khi thời gian dành cho màn hình nhiều hơn cả giấc ngủ, căn bệnh này càng cần được quan tâm.
Đôi mắt chính là “chiếc gương soi” sức khỏe toàn thân. Vì thế, hãy chăm sóc mắt ngay từ những hành động nhỏ nhất: một lần chớp mắt, một cốc nước, một thói quen sinh hoạt lành mạnh – để đôi mắt luôn trong trẻo và khỏe mạnh, không còn phải “khát nước” giữa cuộc sống hiện đại.
