Dự án “Xây dựng và thí điểm mô hình quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế tuyến cơ sở” trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh  được thực hiện từ 6/2018 đến 6/2019.

Theo đó Dự án được triển khai tại 10 xã/phường: gồm Ninh Hòa, Trường Yên, Ninh Vân, Ninh Khang, Ninh Hải thuộc huyện Hoa Lư; Quang Sơn, Nam Sơn, Yên Bình, Tân Bình, Yên Sơn thuộc thành phố Tam Điệp với nội dung: Xây dựng và triển khai thí điểm mô hình quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế tuyến cơ sở (4 nhóm bệnh gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, hen phế quản/COPD, ưng thư). Xây dựng cơ chế, mô hình vận hành của hoạt động quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế tuyến cơ sở; Hỗ trợ cung cấp trang thiết bị tối thiểu phục vụ khám sàng lọc bệnh không lây nhiễm cho các trạm y tế xã triển khai dự án gồm máy đo huyết áp, máy đo đường huyết mao mạch, máy đo mỡ máu, lưu lượng đỉnh kế,..; Tổ chức tập huấn ngắn hạn về chuyên môn, hướng dẫn vận hành mô hình, hướng dẫn sử dụng các biểu mẫu sổ sách quản lý cơ bản, quản lý bệnh nhân bằng phần mềm excel trên biểu mẫu tạo sẵn; Hướng dẫn tuyên truyền, sàng lọc, phát hiện sớm bệnh các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng, cấp phát thuốc định kỳ tại TYT xã, lập hồ sơ bệnh án ngoại trú cho bệnh nhân THA, theo dõi huyết áp/đường huyết định kỳ tại TYT xã; Đánh giá hiệu quả và hoàn thiện mô hình quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế tuyến cơ sở.

Dự án đã đạt được những kết quả: Đã xây dựng thành công mô hình quản lý bệnh không lây nhiễm tại y tế tuyến cơ sở tuy nhiên nhận định để tổ chức quản lý cả bốn nhóm bệnh Tăng huyết áp, Đái tháo đường, Ung thư, Hen phế quản và COPD sẽ rất khó khăn mà cần triển khai từng bước, trước mắt tập trung quản lý lồng ghép hai nhóm bệnh Tăng huyết áp và Đái tháo đường (Mô hình này tương đồng với mô hình quản lý theo nguyên lý y học gia đình của WHO và Quyết định 5904/QĐ-BYT ngày 20/12/2019):

Về cơ bản 10 trạm y tế được can thiệp trong dự án đã quản lý được bệnh nhân tăng huyết áp, tiến hành khám sàng lọc, theo dõi tình trạng bệnh, cấp phát thuốc bảo hiểm y tế cho bệnh nhân tuy nhiên do được hỗ trợ can thiệp trong thời gian thí điểm xây dựng mô hình nên chưa được hoàn thiện về quy trình, công cụ quản lý.

Về các nhóm bệnh Đái tháo đường, Ung thư, Hen phế quản và COPD 10 trạm y tế cũng đã triển khai được hoạt động khám sàng lọc và phát hiện tương đối nhiều các đối tượng nghi ngờ mắc bệnh và giới thiệu lên tuyến trên để chẩn đoán điều trị. Tuy nhiên trạm y tế không nhận được các phản hồi từ tuyến trên về các đối tượng này nên không quản lý được. Với Đái tháo đường thì trong giai đoạn này trạm y tế được hỗ trợ có thể đáp ứng tương đối về chuyên môn và trang thiết bị để theo dõi quản lý bệnh nhân đái tháo đường nhưng chưa được cấp phát thuốc bảo hiểm y tế cho bệnh nhân đái tháo đường. Với nhóm bệnh ung thư, hen phế quản và COPD thì ngay đến thời điểm hiện tại cũng còn gặp nhiều khó khăn về năng lực chuyên môn và trang thiết bị để quản lý điều trị cho bệnh nhân.

Nguyễn Minh