Tập huấn Chẩn đoán và điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Tham dự lớp tập huấn có đại diện lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Bình, đại diện Sở Tài nguyên môi trường, cùng toàn thể các Bác sỹ đang công tác tại viện.

Thoát vị đĩa đệm (TVĐĐ) là tình trạng nhân ngầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi chèn ép vào ống sống hay các rễ thần kinh sống. Về giải phẫu bệnh có sự đứt rách vòng sợi, phần đĩa đệm thoát vị sẽ chèn ép gây rối loạn chức năng và/hoặc tổn thương các cấu trúc thần kinh dẫn tới xuất hiện các triệu chứng lâm sàng. Cột sống cổ là bản lề vận động quan trọng. Cột sống cổ có khả năng vận động linh hoạt hơn cột sống thắt lưng do có sự quay quanh C₂ của C₁, sự trượt của khớp gian đốt sống trên góc nghiêng phù hợp và khả năng đàn hồi của đĩa đệm. Ở cột sống cổ, các mỏm khớp và các khớp đốt sống không chỉ thực hiện chức năng vận động, mà còn thực hiện chức năng chịu tải trọng. Các thân đốt sống cổ nhỏ và khớp với đĩa đệm không phải trên toàn bộ bề mặt. Do đó, tải trọng tác động lên đĩa đệm cột sống cổ lớn hơn tải trọng lên các phần khác của cột sống. Theo Mattiash, nếu tải trọng đè xuống đĩa đệm giữa L₅ - S₁ là 9,5kg/cm² thì trên đĩa đệm giữa C₅-C₆là 11,5kg/ cm².

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ thường gây đau, tê dọc cánh tay tới các ngón tay. Bác sỹ khám lâm sàng để xác định tính chất và vị trí đau cùng với kiểm tra các triệu chứng yếu cơ, mất cảm giác (nếu có) Những chẩn đoán lâm sàng sẽ được xác nhận bằng các biện pháp: chụp X-quang, Chụp CT scan, cộng hưởng từ; hoạc có thể khám dẫn truyền thần kinh để dò xét các dấu hiệu tổn thương dây thần kinh do thoát vị đĩa đệm.

TVĐĐ cột sống cổ hay gặp đứng thứ hai sau TVĐĐ cột sống thắt lưng, đây cũng là nguyên nhân phổ biến gây đau cột sống cổ. Trong buổi tập huấn, các học viên được tìm hiểu về hiệu quả điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bằng phương pháp tiêm corticoid ngoài màng cứng.

Hiện nay, phương pháp tiêm ngoài màng cứng (TNMC) cột sống cổ đã được áp dụng rộng rãi ở các ở các bệnh viện trong nước, có chuyên khoa thần kinh và đã được xây dựng thành quy trình kỹ thuật được thực hiện có tỷ lệ thành công cao, an toàn; làm tác động thuốc đến nơi kích thích rễ tốt nhất. Tiêm ngoài màng cứng (TNMC) cột sống là liệu trình điều trị được dùng phổ biến nhất ở các trung tâm chống đau trên thế giới. Mục đích của kỹ thuật này là giải phóng đáng kể rễ thần kinh bị kích thích (đau rễ thần kinh) do đĩa đệm thoát vị, gai xương, mô sẹo, hoặc các nguyên nhân gây viêm thần kinh như phóng xạ, hóa chất hoặc tự miễn. Nguyên nhân này làm cho rễ thần kinh bị kích thích, viêm và phù lên. Steroid là nhân tố chống viêm mạnh mẽ và hoạt động để giảm sưng và viêm dây thần kinh, do đó đã phá vỡ vòng tròn bệnh lý viêm, sưng và kích thích rễ thần kinh.

Tiêm ngoài màng cứng cột sống là phương pháp đưa một chiếc kim nhỏ vào khoang ngoài màng cứng cột sống cổ, vào khoang giữa màng cứng và thành ống sống gần vị trí rễ thần kinh đi qua trước khi chui vào lỗ tiếp hợp. Các loại kim đặc biệt như Tuohy, Huber, hoặc Weiss,...; cũng có thể sử dụng một catheter đặt trong khoang ngoài màng cứng. Liệu trình thường được thực hiện trên bệnh nhân dưới kiểm soát của màn huỳnh quang tăng sáng để tăng mức độ chính xác của vị trí cần đưa kim vào và giảm thiểu các biến chứng liên quan đến kỹ thuật. Tiêm ngoài màng cứng cột sống là một lựa chọn giảm đau rễ sau khi điều trị nội khoa thông thường thất bại, hoặc tránh phải phẫu thuật.

Ngoài ra để phòng tránh thoát vị đĩa đệm cần phải rèn luyện một cơ thể khỏe mạnh, đặc biệt là một cột sống vững chắc bằng chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý, giữ giàn tư thế cột sống đúng trong sinh hoạt hàng ngày. Khi đã bị thoát vị đĩa đệm rồi thì cần phải áp dụng bổ sung các biện pháp dự phòng khi bệnh tái phát, bệnh nhân cần bỏ rượu, thuốc lá, giảm cân với người béo phì, tránh những căng thẳng quá mức về tâm lý. Cần tập thể dục nhẹ nhàng thường xuyên, không quá sức để nâng cao thể lực.

Hiểu đúng về vấn đề này giúp dự phòng và điều trị có hiệu quả thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, giảm bớt được nguy cơ tiến triển bệnh và giảm chi phí điều trị cho người bệnh.

BVNB