Sau khi tiêm chủng, nhiều trẻ có những phản ứng thông thường như sốt nhẹ, nổi ban. Vacxin phòng bệnh cũng có thể gây một số tai biến nguy hiểm như co giật, hôn mê, viêm hạch...Tuy nhiên, những trường hợp này rất hiếm gặp.
Các phản ứng tại chỗ sau khi tiêm phòng thường gặp gồm:
- Đau nơi tiêm: Cảm giác đau thường kéo dài từ một vài giờ đến hơn 1 ngày, thường làm cho trẻ quấy khóc.
- Nổi cục nơi tiêm: Cục này thường nhỏ bằng hạt đậu, có khi viêm tấy đỏ và có thể tồn tại tới 2-3 tuần mới khỏi.
- Mẩn ngứa xung quanh vết tiêm, có thể kéo dài từ 3 ngày tới cả tuần. 10% số trẻ đi tiêm có phản ứng này.
Phản ứng toàn thânchủ yếu là sốt, xuất hiện ở 80% số trẻ được tiêm chủng. Trẻ thường sốt sau khi tiêm từ 1 giờ đến 1 ngày (tiêm phòng bệnh thương hàn, ho gà) hoặc 10-15 ngày (tiêm phòng bệnh sởi hoặc quai bị).
Đa số trường hợp sốt nhẹ (có khi sốt cao hơn 39 độ C) kèm theo vật vã, quấy khóc, bỏ ăn. Những trẻ lớn đã biết nói sõi có thể kêu nhức đầu. Hầu hết trẻ tự khỏi sốt sau 1-2 ngày. Chỉ những trường hợp sốt cao mới cần dùng đến thuốc hạ nhiệt, nhưng phải theo đơn của bác sĩ nhi khoa. Sốt do tiêm phòng chưa gây tai biến nguy hiểm nào cho trẻ.
Một số trẻ được tiêm phòng có các phản ứng ngoài da, biểu hiện bằng các nốt ban, mề đay, mẩn ngứa toàn thân, nhất là ở những trẻ có cơ địa nhạy cảm và tiền sử dị ứng.
Các phản ứng này có thể kéo dài 3-6 ngày. Hiện tượng phát ban cũng xảy ra ở 2-10% số trẻ tiêm phòng bệnh sởi hoặc rubêôn (rubeola), có thể kèm theo sốt nhẹ, đôi khi ho.
Phản ứng ngoài da thường tự khỏi. Những trường hợp nổi mề đay quá nhiều, gây ngứa ngáy khó chịu có thể dùng một số thuốc kháng dị ứng như siro phenergan, siro promethazine...
Một số biến chứng nguy hiểm:
- Con giật: Các cơn co giật thường xuất hiện trong khoảng từ 30 phút đến 3 ngày sau khi tiêm phòng ho gà, thường kèm theo sốt cao.
Các kết quả điều tra cho thấy, hiện tượng này chiếm khoảng 0,6% số trẻ tiêm phòng ho gà và chỉ xảy ra ở những trẻ có tiền sử động kinh. Tuy các cơn co giật ít gây nguy hiểm nhưng cũng nên cân nhắc trước khi tiêm phòng ho gà cho trẻ có tiền sử động kinh, vì một số trường hợp có thể bị bệnh não
- Rên la hoặc la hét dữ dội: Biểu hiện này có ở 3% số trẻ tiêm phòng, nhất là trẻ ở lứa tuổi 3-6 tháng, thường xuất hiện sau khi tiêm 6-10 giờ.
Đây chỉ là ảnh hưởng nhất thời của thuốc tới thần kinh của trẻ mà không gây biến chứng gì, phần lớn sẽ tự chấm dứt.
Tuy nhiên, nếu trẻ gào khóc, rên la kéo dài, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa để kê đơn thuốc an thần.
- Nổi hạch ở nách: Thường gặp sau khi tiêm phòng lao 3-5 tuần, có 2 loại là viêm hạch đơn thuần và viêm hạch hóa mủ (chiếm 4% số trẻ tiêm phòng lao).
Loại hạch hóa mủ tương đối nguy hiểm vì gây sưng tấy, có mủ, dễ nhiễm trùng; nhiều trường hợp phải làm tiểu phẫu để nạo mủ. Trong một số ít trường hợp, chứng viêm hạch xảy ra sau khi tiêm phòng sởi hoặc rubêôn.
