Cách chăm sóc người bệnh tâm thần phân liệt tại nhà
Với cán bộ y tế :
- Thành lập một màng lưới phòng chống bệnh tâm thần từ tuyến tỉnh, cho tới tận các huyện, thị xã và phường xã.
- Điều tra dịch tễ học để nắm vững số bệnh nhân tâm thần phân liệt trong vùng dân cư mà mình phụ trách.
- Lập hồ sơ cho mỗi bệnh nhân bao gồm: bệnh án chi tiết, phiếu theo dõi hàng tuần, hay tháng trong đó ghi chép đầy đủ về thuốc, tiến triển của triệu chứng, tình trạng hiện tại, hoàn cảnh kinh tế xã hội của bệnh nhân
- Khám bệnh định kỳ tùy theo số lượng cán bộ (có thể 2 tuần/lần, 3 tháng tuần/1 lần hoặc 1 tháng/1 lần).
- Thăm khám tại gia đình bệnh nhân để có điều kiện hiểu rõ hoàn cảnh sống của người bệnh.
- Liên hệ chặt chẽ với người thân của bệnh nhân để cùng họ giải quyết các khó khăn của bệnh nhân.
- Liên hệ với tổ chức xã hội như: thanh niên, phụ nữ...để chăm sóc bệnh nhân một cách toàn diện, tạo cho bệnh nhân có điều kiện tái hòa nhập với xã hội.
- Tổ chức các lớp tập huấn cho gia đình bệnh nhân: nội dung tập huấn gồm các kỹ năng chăm sóc người bệnh tại nhà, theo dõi bệnh nhân để có thể phát hiện kịp thời các triệu chứng cấp cứu cần phải nhập viện, cho bệnh nhân uống thuốc, giúp bệnh nhân tái hòa nhập vào cuộc sống xã hội, tạo cho bệnh nhân một môi trường thoải mái về tâm lý, kinh tế, xã hội.
Học viên là người nhà bệnh nhân tâm thần phân liệt tại phường xã.
Thời gian tập huấn tốt nhất nên tổ chức ngoài giờ hành chính.
Liệu pháp tâm lý gia đình:
Gặp gỡ trao đổi trò chuyện với gia đình bệnh nhân, cùng với họ giải quyết các khó khăn của bệnh của người bệnh, các mâu thuẫn (nếu có) giữa các thành viên trong gia đình. Giải thích, động viên gia đình để họ thông cảm, bao dung người bệnh. Liên hệ với các tổ chức xã hội giúp những người bệnh và gia đình có nhiều khó khăn. Sinh hoạt nhòm người nhà bệnh nhân tâm thần phân liệt để họ trao đổi về cách chăm sóc người bệnh phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình, để giúp chia sẻ và cùng giải quyết.
Liệu pháp tâm lý nhóm :
Có 2 loại nhóm và nhóm đóng.
- Nhóm đóng là từ lúc bắt đầu cho tới khi kết thúc chỉ bao gồm những thành viên nhất định
- Nhóm mở là có những thành viên cũ và mới cùng tham gia một cách trong suốt thời gian hoạt động của nhóm.
Thành viên của nhóm đồng nhất, là nhóm bệnh nhân tâm thần phân liệt, hoặc là nhóm người nhà bệnh nhân tâm thần phân liệt sinh hoạt theo lịch định.
Liệu pháp tâm lý cá nhân:
Chỉ tiếp xúc tâm lý với 1 người, thường là bệnh nhân tâm thần phân liệt, cũng có thể là người nhà bệnh nhân, người tham gia là bác sỹ chuyên khoa tâm thần, nhà tâm lý và các cán bộ khác như cán sự xã hội, cán bộ phụ nữ, đoàn thanh niên. Những người tham gia cần phải có kiến thức về trị liệu tâm lý để các buổi trị liệu có kết quả tốt.
Với gia đình người bệnh :
Phải tham gia các lớp tập huấn về chăm sóc bệnh nhân tâm thần phân liệt do các bác sỹ chuyên khoa tâm thần phụ trách. Nội dung bao gồm :
+ Cách theo dõi bệnh nhân: biết các triệu chứng chính của bệnh tâm thần phân liệt, ghi chép các biểu hiện của bệnh nhân và báo cáo đều đặn với y tế.
+ Phát hiện được các triệu chứng cấp cứu và đưa bệnh nhân vàoviện kịp thời
+ Quản lý thuốc chặt chẽ, không cho bệnh nhân giữ hoặc biết nơi để thuốc
+ Gia đình phải cho bệnh nhân uống thuốc hàng ngày.
Trách nhiệm của gia đình và cộng đồng đối với bệnh nhân tâm thần phân liệt
Bệnh tâm thần phân liệt không phải một bệnh do ma quỷ gây ra mà là một bệnh lý của não, có những biến đổi sinh học rất phức tạp, chịu tác động rất mạnh của môi trường tâm lý xã hội không thuận lợi.
Người bệnh tâm thần phân liệt có nhiều rối loạn hành vi, cảm xúc và ý nghĩa bất thường nhiều khi gây thiệt thòi không chỉ cho riêng người bệnh mà còn cho cả gia đình và xã hội, chính vì vậy mọi người trong đó có cả gia đình và cộng đồng phải hợp lực với nhân viên chăm sóc sức khỏe tâm thầm để:
- Phát hiện được sớm người bệnh ngay từ khi bệnh còn mới biểu hiện thô sơ, để sớm đưa người bệnh đến với các cơ sở chăm sóc sức khỏe tâm thần.
- Người bệnh với sự hỗ trợ của gia đình và cộng đồng cần nhận được sự giúp đỡ về điều trị sớm, tích cực, có hiệu quả để nhanh chóng trở về với cộng đồng tái hòa nhập xã hội.
- Bệnh tâm thần phân liệt có khuynh hướng tiến triển mãn tính, vì vậy gia đình, cộng đồng, những nhân viên trong dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần phải hợp lực một cách có hiểu biết, kiên nhẫn tham gia vào việc chăm sóc, phục hồi chức năng làm giảm thiểu sự thiệt thòi cho bệnh nhân, người xung quanh.
- Sức khỏe tâm thần là một bộ phận quan trọng của sức khỏe, mọi người khi có những cảm giác không thỏa mái hoặc có những biểu hiện bệnh lý rõ rệt đều được hưởng quyền lợi chăm sóc, chữa bệnh, tư vấn về sức khỏe tâm thần
- Không được hành hạ, ngược đãi, khinh miệt đối với người bệnh tâm thần.
- Không được sử dụng những tà thuật và phương pháp chưã bệnh không khoa học làm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự an toàn của bệnh nhân tâm thần và của cộng đồng.
