Đau lưng có hai loại nguyên nhân cơ bản sau: do tác động cơ học và do hiện tượng viêm.

- Đau lưng do tác động cơ học:

Đây là loại đau lưng hay gặp ở lứa tuổi đã trưởng thành và đặc biệt là người cao tuổi như: thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, gai đôi cột sống...Thoái hóa cột sống thường hay xảy ra ở vị trí sụn khớp và đĩa đệm, bởi hiện tượng trọng lực của cơ thể quá nặng tác động hàng ngày lên cột sống và cả tác động của trọng lực đè lên vai gáy rồi tác động xuống hệ thống đốt sống ( ví dụ như: người làm việc nhiều giờ không vận động). Khi cột sống bị thoái hóa, triệu chứng đau lưng được thể hiện khá sớm và cũng chính vì có hiện tượng đau lưng rất khó chịu mà buộc người bệnh phải đi khám.

Ngoài các nguyên nhân do thoái hóa cột sống còn có những nguyên nhân thuộc về cơ học như mang vác nặng, thay đổi tư thế đột ngột ....

- Đau lưng do hiện tượng viêm:

Trong các nguyên nhân gây viêm có thể xảy ra ngay tại cột sống như: viêm đĩa đệm, lao cột sống, ung thư cột sống, viêm khớp vùng chậu... cũng có nhiều trường hợp đau lưng nhưng lại do viêm nhiễm ở một cơ quan khác trong cơ thể như: viêm phần phụ ở nữ giới (viêm tiểu khung, viêm buồng trứng...), viêm dạ dày-tá tràng, viêm đường tiết niệu (do sỏi hoặc do vi khuẩn)...Các loại bệnh kiểu thế này thường gây đau lưng một cách âm ỉ và đau lưng cùng một lúc với các triệu chứng chính của bệnh (ví dụ như: người bị đau dạ dày, sỏi tiết niệu). Những nguyên nhân này cũng thường gặp ở người cao tuổi nhiều hơn người còn trẻ tuổi.

- Nguyên nhân:

Trước hết người bị đau lưng tự xem xét bản thân mình đau lưng có từ bao giờ? Hay đau lưng vào thời gian nào trong ngày? Đau có liên tục không? Cơn đau dữ dội hay âm ỉ? Ngoài đau lưng còn có triệu chứng nào liên quan mật thiết với đau lưng như: tiểu buốt, tiểu són, nước tiểu có máu, nước tiểu đục hoặc sau mang vác nặng (nhất là người cao tuổi hay chăm sóc cây cảnh bưng bê chậu cảnh sai tư thế, quá nặng...); đau lưng có liên quan đến đau dạ dày hay không? Đau lưng ở đoạn nào (phía trên hay vùng thắt lưng); đau có lan ra các vùng xung quanh hay không?

Điều quan trọng nhất của việc tìm nguyên nhân gây đau lưng là đi khám bệnh ở cơ sở y tế có đủ điều kiện và trang thiết bị chẩn đoán. Khi đến khám bệnh cần nghe rõ bác sĩ hỏi những gì và cần nói rõ cho bác sĩ biết những hiện tượng đau lưng và các biểu hiện kèm theo như vừa nêu ở phần trên. Tại phòng khám bác sĩ khám cho người bệnh và cho làm các xét nghiệm có liên quan mà bác sĩ thấy cần thiết ví dụ như: cho chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ nếu nghi thoái hóa cột sống, lồi đĩa đệm; cho người bệnh đi làm siêu âm hệ thống niệu (thận, niệu quản, bàng quang) nếu nghi do sỏi đường tiết niệu ngoài chụp X-quang ổ bụng; cho người bệnh đi làm xét nghiệm về nước tiểu...

- Điều trị:

Khi biết rõ nguyên nhân gây đau lưng, bác sĩ sẽ có chỉ định cụ thể trong điều trị, ví dụ: thấy sỏi đường tiết niệu có thể dùng các kỹ thuật thích hợp để tán sỏi hay mổ lấy sỏi. Trên cơ sở khám lâm sàng, kết quả các xét nghiệm và cận lâm sàng, bác sĩ sẽ kết luận và cho hướng điều trị thích hợp...

Tuy vậy cũng có nhiều trường hợp mặc dù biết rõ nguyên nhân nhưng giải quyết triệt để nguyên nhân đó không phải đơn giản trong ngày một ngày hai, ví dụ như thoái hóa cột sống, lồi đĩa đệm.

Khi biết rõ nguyên nhân gây đau lưng cần tìm mọi cách để giải quyết nguyên nhân và sau khi đã điều trị khỏi chứng đau lưng thì không nên để tái phát nguyên nhân đó, bởi vì nếu để tái phát đau lưng còn tăng hơn nhiều so với lần trước.

Ngoài ra, các việc làm khác hỗ trợ cũng rất cần thiết như tập thể dục nhẹ nhàng tùy theo sức mình và bệnh của mình; ví dụ như thoát vị đĩa đệm thì không thể tập thể dục như các bệnh khác được, cần phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị hay đối với người bị thoái hóa cột sống thì các động tác đi bộ hoặc tập thể dục cũng rất cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị.

Việc dùng thuốc để điều trị nguyên nhân gây đau lưng phải tuân thủ y lệnh của bác sĩ một cách tuyệt đối.

Người cao tuổi cũng  nên đi khám bệnh định kỳ để được theo dõi bệnh một cách liên tục đề phòng bệnh đau lưng tái phát.

Tác giả: Trung tâm TTGDSK