Trong suốt chiều dài lịch sử, tri thức luôn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng và của cả dân tộc. Vì vậy, gần 80 năm trước, hưởng ứng lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn dân tộc đã đồng lòng đứng lên thực hiện phong trào Bình dân học vụ, làm nên một kỳ tích diệt “giặc dốt”, xóa mù chữ, khai sáng dân trí, mở ra kỷ nguyên mới, góp phần quyết định vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Ngày nay, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, lịch sử một lần nữa đặt ra cho chúng ta nhiệm vụ tương tự, một cuộc “diệt giặc dốt” trên không gian số đang diễn ra mạnh mẽ. Đây là một phong trào mới vừa mang tinh thần kế thừa vừa phát huy mạnh mẽ truyền thống của cha ông ta và cao hơn nữa phong trào “Bình dân học vụ số” này chính là lời hiệu triệu cho một cuộc cách mạng mới về tri thức và kỹ năng. Đồng thời khơi dậy tinh thần chủ động học tập, rèn luyện và ứng dụng kỹ năng số trong toàn xã hội, góp phần thúc đẩy vai trò làm chủ của nhân dân trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện.
Phong trào “Bình dân học vụ số” mang trong mình sứ mệnh mới là phổ cập kỹ năng số. Nó không đơn thuần là một chiến dịch phổ cập kỹ năng công nghệ thông tin, mà còn là một phong trào xã hội rộng lớn nhằm giúp mọi người dân, không phân biệt độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp hay nơi cư trú, có cơ hội tiếp cận tri thức số, biết sử dụng và làm chủ công nghệ một cách hiệu quả, đặc biệt biết ứng dụng công nghệ vào đời sống, sản xuất, học tập và tham gia tích cực vào xã hội số đang hình thành.
Với mục tiêu “Không ai bị bỏ lại phía sau trong chuyển đổi số”, phong trào hướng đến việc nâng cao nhận thức số, phổ cập kỹ năng sử dụng thiết bị thông minh, ứng dụng công nghệ cơ bản cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là các đối tượng dễ bị tổn thương như người cao tuổi, người dân tộc thiểu số, người dân vùng sâu, vùng xa, người lao động phổ thông. Thông qua các lớp tập huấn, chương trình hướng dẫn thực hành, tài liệu minh họa đơn giản và trực quan, người dân sẽ được tiếp cận các nội dung như: sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, tra cứu thông tin trên internet, bảo vệ an toàn cá nhân trong môi trường mạng, đăng ký khám chữa bệnh trực tuyến, học trực tuyến và sử dụng mạng xã hội hiệu quả.
Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai đồng bộ và linh hoạt trên cả nước, với nhiều hình thức đa dạng: tổ chức các lớp học kỹ năng số tại các xã, phường, thôn, bản; thành lập các “Tổ công nghệ cộng đồng” - nơi cán bộ, đoàn viên, hội viên, giáo viên, thanh niên tình nguyện đóng vai trò hướng dẫn viên; xây dựng các bộ tài liệu đa phương tiện thân thiện với người học; tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh cơ sở, mạng xã hội và các kênh truyền thông đại chúng. Đặc biệt, phong trào được sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp công nghệ, tổ chức đoàn thể và cộng đồng dân cư.
Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức, phong trào còn góp phần thay đổi nhận thức, hình thành thói quen sử dụng công nghệ trong sinh hoạt hàng ngày, giúp người dân chủ động hơn trong tiếp cận thông tin, sử dụng dịch vụ và tham gia xây dựng chính quyền số. Qua đó, “Bình dân học vụ số” góp phần quan trọng vào việc thực hiện Chiến lược chuyển đổi số quốc gia, xây dựng xã hội số, kinh tế số và công dân số tại Việt Nam.
Mục đích cốt lõi của phong trào là phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số cho người dân với tinh thần toàn dân, toàn diện, bảo đảm “không ai bị bỏ lại phía sau”. Chúng ta mong muốn trang bị kiến thức và kỹ năng số cơ bản cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt chú trọng nhóm yếu thế, giúp họ chủ động tiếp cận, khai thác và sử dụng hiệu quả các nền tảng số. Thành quả của phong trào không chỉ được đo lường bằng những con số, mà còn ở chính sự thay đổi trong chất lượng sống của mỗi người dân. Đó chính là mục tiêu cao cả nhất.
Với những thông điệp gần gũi, dễ nhớ như “Hiểu công nghệ - sống thuận lợi hơn”, “Bình dân học vụ số - học để làm chủ, học để vươn lên”, phong trào đang từng bước đi vào đời sống cộng đồng, lan tỏa tinh thần học tập suốt đời trong thời đại mới.
Tiếp nối truyền thống hiếu học của cha ông ta “Bình dân học vụ số” sẽ nhanh chóng trở thành một phong trào thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng số sôi nổi, lan tỏa sâu rộng trong toàn dân. Phong trào không chỉ góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị mà còn giúp đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thật sự đi vào đời sống nhân dân, trở thành nguồn lực mới cho phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn mới.
Có thể thấy, phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà còn là một hành động nhân văn, thiết thực, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước, các tổ chức và toàn xã hội trong việc bảo đảm quyền tiếp cận công nghệ cho mọi người dân. Đây chính là bước đi cần thiết để xây dựng một nước Việt Nam số toàn diện, văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.
Phan Hạnh (tổng hợp)
