Tại Việt Nam đã ghi nhận nhiều ca bệnh liên cầu lợn ở người, trong đó có không ít trường hợp nhập viện muộn dẫn tới biến chứng nặng, thậm chí tử vong. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần nâng cao nhận thức về căn bệnh này, đặc biệt là các dấu hiệu nhận biết sớm để kịp thời điều trị.
Liên cầu lợn (Streptococcus suis) là một loại vi khuẩn thường ký sinh ở đường hô hấp, tiêu hóa và sinh dục của lợn. Ở lợn khỏe mạnh, vi khuẩn này có thể tồn tại mà không gây bệnh. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện thuận lợi hoặc lợn bị bệnh, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh và có khả năng lây sang người.
1. Các con đường lây nhiễm chính sang người
- Tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch tiết, mô của lợn nhiễm bệnh (trong quá trình giết mổ, chế biến thịt).
- Ăn thực phẩm từ lợn chưa được nấu chín kỹ, đặc biệt là tiết canh, nem chua sống, hoặc các món tái, sống.
- Qua vết thương hở trên da khi tiếp xúc với lợn bệnh hoặc môi trường chăn nuôi, giết mổ ô nhiễm.
Vi khuẩn không lây trực tiếp từ người sang người, nhưng khả năng lây qua các nguồn thực phẩm và tiếp xúc nghề nghiệp khiến căn bệnh này đặc biệt nguy hiểm ở những vùng tiêu thụ thịt lợn lớn.
2. Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh liên cầu lợn ở người
Bệnh có thể khởi phát nhanh chóng sau vài giờ đến vài ngày kể từ khi tiếp xúc hoặc ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn. Các biểu hiện thường gặp gồm:
- Sốt cao đột ngột (thường trên 39°C).
- Đau đầu dữ dội, kèm theo mệt mỏi, chóng mặt.
- Đau cơ, đau khớp và cảm giác toàn thân đau nhức.
- Buồn nôn, nôn mửa, kèm tiêu chảy ở một số trường hợp.
- Cứng gáy, nhạy cảm với ánh sáng - dấu hiệu cảnh báo viêm màng não mủ.
- Phát ban hoặc xuất huyết dưới da, đặc biệt ở giai đoạn nhiễm trùng huyết.
- Rối loạn ý thức, mê sảng, co giật trong trường hợp nặng.
- Bệnh tiến triển nhanh, có thể gây nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ, suy đa cơ quan. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong chỉ sau 24–48 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng nặng.
3. Biện pháp phòng tránh bệnh liên cầu lợn
WHO và Bộ Y tế khuyến cáo cộng đồng thực hiện nghiêm các nguyên tắc phòng bệnh sau:
- Tuyệt đối không ăn tiết canh hoặc các sản phẩm từ thịt lợn chưa nấu chín kỹ.
- Nấu chín thịt lợn ở nhiệt độ tối thiểu 70°C, đảm bảo vi khuẩn bị tiêu diệt hoàn toàn.
- Đeo găng tay, ủng, khẩu trang khi giết mổ, chế biến thịt lợn, đặc biệt nếu có vết thương trên tay.
- Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch sau khi tiếp xúc với thịt sống hoặc môi trường chăn nuôi.
- Quản lý, giám sát chăn nuôi an toàn, phát hiện sớm và cách ly lợn bệnh để tránh lây lan.
- Đi khám ngay khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ sau khi tiếp xúc hoặc ăn thịt lợn càng sớm càng tốt để tăng khả năng cứu chữa.
Gia Huy
