Những lợi ích thiết thực khi nuôi con bằng sữa mẹ

Hiện nay, tỷ lệ trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đang xuống thấp, qua đó cho thấy việc nuôi con bằng sữa công thức đang trở nên phổ biến bởi nhiều bà mẹ chưa nhận thức đúng về tác dụng của nuôi con bằng sữa mẹ; lầm tưởng về sự ưu việt của sữa công thức qua quảng cáo của nhà sản xuất. Bên cạnh việc gây tốn kém về mặt kinh tế, nuôi con bằng sữa công thức còn ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. Không ít trường hợp trẻ sơ sinh tử vong do dùng các sản phẩm sữa, thức ăn dinh dưỡng không đảm bảo nguồn gốc. Nhiều trẻ nhập viện được xác định bị viêm ruột kết, lộn ruột, mắc bệnh tiểu đường, viêm tai… Nguyên nhân ban đầu được xác định là do cha mẹ lạm dụng sữa công thức và thức ăn dinh dưỡng. Vì thế, trong những trường hợp không được sự chỉ định của các bác sĩ thì không nên sử dụng sữa công thức cho trẻ; nên cho trẻ bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và tiếp tục bú đến 24 tháng. Trong sữa mẹ có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ nhỏ, giúp trẻ dễ hấp thu và lớn nhanh. Đặc biệt là trẻ bú mẹ sẽ tăng sức đề kháng, tạo sự miễn dịch và không bị dị ứng. Thúc đẩy tăng trưởng và kích thích sự phát triển tối ưu của não; phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn, nhất là tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp; dễ tiêu hóa và sử dụng hiệu quả. Cung cấp đầy đủ nước cho trẻ trong 6 tháng đầu, đảm bảo dinh dưỡng trong những trường hợp khẩn cấp, luôn sạch sẽ và ở nhiệt độ phù hợp.

Bên cạnh đó, các bà mẹ cho con bú sớm ngay sau sinh cũng mang nhiều lợi ích cho mẹ như: giúp xổ rau thai, tránh mất máu cho mẹ, kích thích co hồi tử cung tốt, phòng cương tức sữa... Hơn nữa bú mẹ vừa tiết kiệm được chi phí cho gia đình lại tăng cường tình cảm mẹ con. Ngược lại nếu không được bú mẹ thì trẻ sẽ gặp nhiều nguy cơ như: tăng nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính, dễ mắc tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp, dễ bị dị ứng và không dung nạp sữa, suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A. Thành phần của sữa non có rất nhiều ưu việt, sữa mẹ bài tiết trong vài ngày đầu được gọi là sữa non. Sữa non đặc sánh, màu vàng nhạt có chứa nhiều chất chống nhiễm khuẩn để bảo vệ cơ thể và chứa nhiều vitamin A làm giảm nhiễm khuẩn nặng, phòng được các bệnh về mắt. Ngoài ra, sữa non còn có tác dụng xổ nhẹ giúp cho việc tống phân xu, ngăn chặn vàng da. Có yếu tố phát triển, giúp cho hệ thống tiêu hoá của trẻ phát triển nhanh sau khi sinh đề phòng chống dị ứng và không dung nạp với các thức ăn khác. Việc cho trẻ bú sớm ngay sau khi sinh còn có tác dụng kích thích tuyến sữa sản sinh sữa làm cho sữa về sớm hơn, bà mẹ sẽ có đủ sữa cho trẻ bú. Mặt khác cho trẻ bú sớm còn làm co hồi tử cung bà mẹ sau khi sinh có tác dụng giảm nguy cơ băng huyết sau đẻ cho bà mẹ. Chính vì vậy, mới khuyến khích các bà mẹ nên cho con bú sớm ngay sau khi sinh.

Để có nguồn sữa tốt, người mẹ cần được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng trong thời kỳ có thai và cho con bú để đảm bảo sự phát triển của thai và tăng dự trữ mỡ cho tạo sữa sau này. Vì cả phụ nữ đang mang thai và bà mẹ cho con bú không chỉ ăn cho bản thân mình mà còn phải ăn uống thay cho đứa con của mình nữa nên đều phải ăn nhiều hơn về số lượng và phải đảm bảo hơn về chất lượng. Những người mẹ bị thiếu ăn hoặc ăn uống kiêng khem không hợp lý có nhiều nguy cơ sinh ra đứa trẻ có cân nặng thấp dưới 2.500g. Ngoài ra, trong thời gian mang thai nếu người mẹ có một chế độ dinh dưỡng tốt, thì sẽ có nguồn sữa tốt cho con bú sau khi sinh.

Đối với các bà mẹ đang cho con bú, trong thời kỳ này, nhất là trong 6 tháng đầu tiên sau khi sinh, người mẹ phải ăn nhiều, đa dạng hơn mới có đủ sữa với chất lượng tốt để nuôi con. Nếu các bà mẹ khi chưa có thai hoặc trong thời kỳ mang thai đã được ăn uống dinh dưỡng tốt (tăng được 9 -12kg) thì cũng vẫn cần ăn nhiều hơn sao cho năng lượng tăng thêm 500Kcal/ngày; còn nếu mức tăng cân ít hơn 9kg thì cần phải cố gắng ăn nhiều và đa dạng hơn các loại thực phẩm khác nhau sao cho năng lượng tăng thêm 675Kcal/ngày. Bên cạnh đó cũng cần bổ sung chất đạm, chất béo, chất khoáng, và các vitamin… những chất này có nhiều trong tôm, cua, thịt, cá, trứng, hải sản, sữa, ngũ cốc, đậu đỗ các loại và vừng lạc. Đặc biệt, trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ, người mẹ cần có thêm năng lượng để tạo sữa, có thời gian để nghỉ ngơi, lao động vừa phải, bà mẹ cần được ăn, uống nhiều hơn bình thường, không nên kiêng khem quá mức sẽ gây bất lợi cho sức khoẻ của mẹ và giảm lượng sữa tiết ra hàng ngày.

Cùng với lợi ích về sức khỏe, việc nuôi con bằng sữa mẹ còn góp phần gắn bó tình mẫu tử, người mẹ có nhiều thời gian gần gũi con, đó là yếu tố tâm lý quan trọng giúp cho việc phát triển hài hòa của trẻ.

Phan Hạnh